Pakiet uproszczeń określany jako SLIM VAT co najmniej w jednej kwestii okazał się poważnym utrudnieniem. Dotyczy to rozliczania faktur korygujących in minus.
Ustawa z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2020.2419) została określona jako SLIM VAT. Jednak ten pakiet uproszczeń zawiera zapisy które skutecznie utrudnią funkcjonowanie wielu przedsiębiorców. Chodzi o zmianę w art. 29a ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis ten w brzmieniu do końca 2020 r. pozwalał na obniżenie podstawy opodatkowania pod warunkiem posiadania przez podatnika, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie MF „zmiana znacznie uprości rozliczenia powodując brak konieczności gromadzenia potwierdzeń otrzymania faktury korygującej oraz oczekiwania na ich dostarczenie, a także brak konieczności dokonywania korekt deklaracji” [źródło: www.gov.pl dostęp: 08.01.2020]. Problem polega na tym, że to trochę jak ucieczka z deszczu pod rynnę. Uproszczenie to tak naprawdę bardzo istotne utrudnienie dla funkcjonowania podatników.
Nowy przepis art. 29a ust. 13 ustawy VAT brzmi: „W przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.”
Ustawodawca nie wskazał o jaką dokumentację chodzi, ale nie należy oczekiwać, że organy skarbowe będą tolerować jakąkolwiek dokumentację. Ponadto do wymogu posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej podatnicy zdążyli się już przyzwyczaić. Wprowadzili w swoich firmach odpowiednie procedury które sprawdzały się i coraz mniej było w tej materii wątpliwości. Niestety teraz pozostaje czekać na objaśnienia podatkowe, aby zrozumieć co ustawodawca miał na myśli. Nieco więcej światła na ten problem rzuca lektura uzasadnienia do projektu ustawy ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo bankowe (druk nr 718).
Zgodnie z informacjami zawartymi w uzasadnieniu do projektu ustawy zmieniającej, dokumentację o której mowa w art. 29a ust. 13 mogą być na przykład dokumenty handlowe, w tym aneksy do umów, korespondencja handlowa, dowody zapłaty, kompensaty itp., które potwierdzają, że obie strony transakcji znają i akceptują nowe, zmienione warunki transakcji. W uzasadnieniu wskazano również, że rodzaj dokumentu handlowego potwierdzającego uzgodnienie warunków transakcji powinien wynikać, w szczególności, z warunków handlowych występujących między przedsiębiorcami. Może to być „zarówno korespondencja mailowa, jak i aneks do umowy, albo inny dokument handlowy potwierdzający uzgodnienie warunków transakcji, w tym potwierdzenie dokonania nabywcy zwrotu zapłaty lub kompensaty skorygowanej wartości transakcji.” W uzasadnieniu wskazano równie, że „uzgodnienie warunków oznacza zgodne oświadczenie woli obydwu stron, wobec czego także nabywca powinien być w posiadaniu tych dokumentów.„
Wraz ze zmianą w art. 29a ust. 13 konieczne było również zmodyfikowanie treści art. 86 ust. 19a ustawy VAT. Nabywca nie będzie obniżał kwoty podatku naliczonego w okresie w którym otrzymał fakturę korygującą in minus, ale w okresie w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały uzgodnione z dostawcą towarów lub usługodawcą, jeżeli przed upływem tego okresu rozliczeniowego warunki te zostały spełnione. W przypadku gdy warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały spełnione po upływie okresu rozliczeniowego, w którym warunki te zostały uzgodnione, nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki te zostały spełnione. Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia. W tym wypadku analiza zapisów uzasadnienia do ustawy zmieniającej może wprowadzać w zakłopotanie. Z jednej strony posiadanie faktury korygującej nie determinuje obowiązku obniżenia kwoty podatku naliczonego jednoczenie posiadanie tylko faktury korygującej, taki obowiązek nakłada. Taki stan rzeczy będzie budził wątpliwości kiedy należało obniżyć kwotę podatku naliczonego. Poniżej cytat z uzasadnienia:
Zgodnie z proponowanym rozwiązaniem nie moment otrzymania faktury, a moment uzgodnienia warunków obniżenia podstawy opodatkowania determinuje obowiązek korekty VAT naliczonego. Proponowane rozwiązanie zatem „odrywa” obowiązek pomniejszenia podatku naliczonego wynikającego z faktury korygującej in minus od obowiązku otrzymania przez nabywcę tej faktury korygującej i bazuje na podstawowym założeniu konstrukcji rozliczania pomniejszenia podstawy opodatkowania określonej w proponowanym art. 29a ust. 13 ustawy o VAT, tj. obowiązku uzgodnienia przez podatnika z nabywcą warunków obniżenia podstawy opodatkowania.
Jednocześnie podkreślenia wymaga, że przez uzgodnienie warunków transakcji rozumie się posiadanie dokumentów, z których to uzgodnienie wynika. Jeżeli podatnik w konkretnym przypadku nie dysponuje dokumentami innymi niż sama faktura korygująca, to wystawiona faktura korygująca również na gruncie wprowadzanych przepisów ustawy o VAT będzie dokumentem, z którego wynikają nowe warunki transakcji (w przypadku możliwości potwierdzenia, że faktura została dostarczona do nabywcy). Przyjmując powyższe, również nabywca w sytuacji otrzymania faktury korygującej nie może powoływać się na brak uzgodnienia warunków transakcji (jest zatem obowiązany do skorygowania podatku naliczonego).
uzasadnienie do projektu ustawy ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo bankowedruk nr 718
Nabywca będzie zatem musiał zweryfikować które zdarzenie nastąpiło wcześniej. Czy podstawa do obniżenia kwoty podatku naliczonego będzie otrzymanie faktury korygującej, czy też uzgodnienie warunków korekty.
Art. 13 ustawy zmieniającej jest przepisem przejściowym, zakłada on możliwość stosowania przepisów art. 29a ust. 13 ustawy VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2020r. Jednak wybór ten musi być uzgodniony z nabywcą przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w 2021r. Podatnik będzie musiał pilnować tego, z którymi dostawcami stosuje przepisy przejściowe a z którymi nowe zasady. Wprowadzi to niewątpliwie duże zamieszanie. Forma tego uzgodnienia musi być pisemna. Może ona wyglądać jak na przykładzie poniżej.
Uzgodnienie zasad rozliczania faktur korygujących in minus w 2021r.
Uzgodnienie z dnia ………………. pomiędzy:
……………………………………………………………………………………………………………………………………. zwanym dalej Sprzedawcą,
a
……………………………………………………………………………………………………………………………………. zwanym dalej Nabywcą.
Sprzedawca i Nabywca zgodnie oświadczają, że na podstawie art. 13 Ustawy z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r poz. .2419 z późn. zm.), do rozliczania faktur korygujących zmniejszających podstawę opodatkowania do końca 2021 r. zastosowanie znajdzie przepis art. 29a ust. 13 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r. poz. 106 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2020r.
Zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy zmieniającej, rezygnacja z zasad określonych w niniejszym uzgodnieniu może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dokonano tego wyboru, pod warunkiem że zostanie ona uzgodniona na piśmie.
…………………………………………… ……………………………………………
Sprzedawca Nabywca
Zobacz również:
SLIM VAT – korekty in plus
SLIM VAT – prezenty
SLIM VAT – termin odliczenia
SLIM VAT – załącznik 15
SLIM VAT – limit MPP
SLIM VAT – WIS
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614