Prezydent podpisał ustawę z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw czyli tzw. SLIM VAT. Z założenia jest to pakiet uproszczeń, ale niektóre zmiany niczego nie upraszczają. Wszystkie wydane WIS utracą moc za 5 lat.
SLIM VAT został rozreklamowany przez Ministerstwo Finansów jako pakiet uproszczeń w rozliczaniu podatku VAT. Miał być on zdecydowanie korzystny dla podatnika, jednak ta zmiana jest korzystna głównie dla budżetu państwa. Wiążąca informacja stawkowa w skrócie „WIS”, jest decyzją wydawaną na potrzeby opodatkowania podatkiem dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług. WIS ma ułatwić podatnikom stosowanie przepisów dotyczących stawek podatku VAT i zapewni im w tym zakresie odpowiednią ochronę określoną w art. 42c ustawy VAT. Obecnie podatnik który miał wątpliwość co do właściwej stawki podatku VAT, mógł wystąpić z wnioskiem o wydanie WIS, który zapewniał mu ochronę bezterminowo. WIS mógł wygasać z mocy prawa lub zostać zmieniony w określonych przypadkach które zostały wskazane w art. 42h ustawy VAT. WIS wygasa z mocy prawa w przypadku zmiany przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku odnoszących się do towaru albo usługi będących jej przedmiotem, w wyniku której WIS staje się niezgodna z tymi przepisami. Szef Krajowej Administracji Skarbowej z urzędu zmienia albo uchyla wydaną WIS, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z urzędu zmienia wydaną WIS, w przypadku gdy nie jest ona zgodna z przepisami prawa w wyniku zdarzeń określonych w art. 42c ust. 3.
Wydaje się więc, że przepisy te zapewniały względne bezpieczeństwo zarówno podatnikowi jak i interesowi fiskusa. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano jednak, że wygaśnięcie WIS po okresie 5 lat na mocy nowego art. 42ha będzie korzystne dla podatnika. W uzasadnieniu czytamy „,Wprowadzenie okresu ważności WIS umożliwi podatnikom ponowne wystąpienie i otrzymanie decyzji WIS w tym samym zakresie (w odniesieniu do tego samego towaru), jednak z uwzględnieniem aktualnych uwarunkowań prawnych (które mogły zmienić się na przestrzeni 5 lat). Zmniejsza również ryzyko długotrwałego błędnego posługiwania się WIS, która wygasła z mocy prawa z powodu zmiany przepisów (co mogło zostać niezauważone przez podatnika).” Skoro jednak w przypadku zmiany przepisów prawa istotnych dla wydanego WIS, straci on ważność na mocy art. 42h, to podatnik może wystąpić ponownie o nowy WIS i automatyczne wygaszenie nie jest tu niezbędne. Kluczem może okazać się jednak art. 42d który mówi o opłacie za wydanie WIS w wysokości 40 zł oraz art. 42e stanowiący o opłatach dodatkowych. W przypadku gdy WIS wygaśnie z mocy prawa po okresie 5 lat a przepisy odnoszące się do tego WIS nie uległy zmianie, podatnik po złożeniu nowego wniosku zasadniczo dostanie nową decyzję która będzie stanowiła niemalże kopię tej poprzedniej.
Zgodnie z przepisem przejściowym wyrażonym w art. 9 ustawy nowelizującej wiążące informacje stawkowe i decyzje Szefa Krajowej Administracji Skarbowej oraz Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o zmianie wiążących informacji stawkowych wydane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy są ważne przez okres 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej.
Ponadto nowo dodany i obowiązujący od 1 stycznia 2021r art. 42ca wskazuje, że jeżeli przedmiot WIS stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5, przepisu art. 42c nie stosuje się. Wynika z tego, że w takiej sytuacji podatnik traci ochronę jaką zapewniałby WIS w sytuacji braku nadużycia prawa.
Ustawodawca uznał automatyczne wygaszenie WIS za korzystne dla podatnika, gdyż ten mógłby nieświadomie uważać go za ważny pomimo zmiany przepisów które spowodowały utratę jego mocy. Jednocześnie nie wskazał w uzasadnieniu, że podatnik będzie musiał pilnować terminu wygaśnięcia swojego WIS i utraty ochrony nawet wówczas gdy przepisy prawa podatkowego nie uległy zmianie. Może to być kolejna pułapka zastawiona na podatnika.
Zobacz również:
SLIM VAT – prezenty
SLIM VAT – termin odliczenia
SLIM VAT – załącznik 15
SLIM VAT – limit MPP
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614