Trzecia odsłona pakietu SLIM VAT jest jeszcze w fazie projektu. Zakłada on korzystna zmianę w zakresie rozliczania WNT.
Zmiana zasad już w SIM VAT 2
Zmiana zasad odliczania podatku naliczonego przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów była już przedmiotem nowelizacji w 2021r. (Dz. U. 2021r. poz. 1626) o czym pisaliśmy tutaj. Ówczesna zmiana była wynikiem wyroku TSUE z dnia 18 marca 2021 r. w sprawie C-895/19 A. Co ciekawe projektowana zmiana w ramach SLIM VAT 3 jest pokłosiem tego samego wyroku. Poprzednio wprowadzone zmiany tylko pozornie zapewniały neutralność podatku VAT. Tym razem neutralność ma być zapewniona w sposób całkowity.
Odliczenia w ramach WNT w aktualnym stanie prawnym
Zgodnie z obecnym stanem prawnym (art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a), prawo do odliczenia VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów powstaje pod warunkiem otrzymania przez podatnika faktury dokumentującej taką transakcję w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy, oraz podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek (art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b). W przypadku niedotrzymania powyższego terminu, podatnik jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin, na co wskazuje art. 86 ust. 10g.
W obecnym stanie prawnym, podatnicy ponoszą niekorzystne konsekwencje w postaci konieczności pomniejszenia podatku naliczonego, jeżeli w okresie 3 miesięcy od zadeklarowania WNT nie otrzymali faktury VAT. Wyrok TSUE w sprawie C-895/19 A wskazuje, że prawo do odliczenia podlega wykonaniu co do zasady w tym samym okresie, w którym powstało, czyli z chwilą, gdy podatek stał się wymagalny. Oznacza to, że podatnikowi przysługuje zasadniczo prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu WNT w okresie rozliczeniowym, w którym zadeklarował podatek należny z tytułu WNT. Państwa członkowskie mogą na podstawie art. 273 dyrektywy wdrożyć środki mające na celu zapewnienie prawidłowego poboru podatku i zapobiegania oszustwom podatkowym. Co ważne, środki takie nie mogą zaburzać neutralności VAT i wykraczać poza to, co jest niezbędne dla osiągnięcia tych celów.
Projektowane zmiany w WNT – SLIM VAT 3
Na stronie rządowego centrum legislacji znajduje się Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw o numer z wykazu UD411. Projekt ustawy nowelizującej zakłada uchylenie ust. 10g i 10h w art. 86 ustawy VAT. W konsekwencji tej zmiany faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia podatku, a podatek naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym. Jeżeli zmiany zostaną uchwalone i wejdą w życie, rozliczanie VAT z tytułu WNT stanie się neutralne dla podatnika. Nadal trzeba pamiętać, że ustawa VAT przewiduje szczególne sposoby odliczania VAT (np. samochody osobowe art. 86a) gdzie zasada neutralności nie musi być zachowana (art. 167-192 Dyrektywy VAT 2006/112/WE).
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614