Sankcje obowiązujące od stycznia 2020 roku za płatności dokonane na rachunek bankowy spoza tzw. białej listy doprowadziły do wielu niejasności i nadmiernej ostrożności podatników.
Wicedyrektor departamentu podatku od towarów i usług w MF Zbigniew Makowski w informacji przekazanej PAP odniósł się do najczęściej zadawanych przez podatników pytań. Chodziło m.in. o weryfikację rachunków bankowych z wykazem podatników VAT. Oczywiście należy się zgodzić z panem Makowskim, że w tym zakresie przepis jest jednoznaczny. Art. 15d ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (analogiczne ar. 22p ust. 1 pkt. 2 ustawy PIT) mówi, że podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.
Co z tego wynika? Otóż jeśli płatność dokonywana jest na rzecz podatnika zwolnionego z VAT, nie będziemy musieli weryfikować rachunku z biała listą, gdyż w większości przypadków nie znajdziemy tam żadnych informacji o tym podatniku. Weryfikujemy rachunki dla tych transakcji które są potwierdzone fakturą wystawioną przez czynnego podatnika VAT. Drugim warunkiem który musi być spełniony łącznie dotyczy wartości transakcji, gdyż musi ona przekraczać 15.000,00 zł.
Niestety wartość transakcji jest nieco kłopotliwa. Ustawy PIT i CIT odwołują się do art. 19 ustawy prawo przedsiębiorców. Artykuł ten mówi o transakcji a nie kwocie płatności wynikającej z faktury. W związku z tym, każdą sytuację należałoby przeanalizować. Szczególnie, że podejście organów podatkowych zmieniało się w tym zakresie. Na przykład zgodnie z odpowiedzią na interpelację poselską (nr 9279) podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów z 8.02.2017 r., DD6.054.5.2017 przez transakcję i jednorazową wartość transakcji należy rozumieć taką czynność prawną (umowę) zawieraną w związku z prowadzoną przez strony działalnością gospodarczą, w wykonaniu której dokonywana jest co najmniej jedna płatność. Jednorazowa wartość transakcji oznacza ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, lecz odzwierciedla wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramach jednego stosunku umownego. Można zatem przyjąć, że jeżeli całkowita wartość transakcji nie wynika wprost z treści umowy, lecz zależy od czasu jej trwania – co dotyczyć może między innymi umów o stałe świadczenie usług zawartych na czas nieokreślony – wówczas należałoby przyjąć, że pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie.
Takie podejście uległo zmianie w 2018 roku. W przypadku umów na czas nieokreślony z ustalonym wynagrodzeniem okresowym (np. czynszem) kwalifikacja „transakcji” jest uzależniona od wysokości wynagrodzenia, okresu rozliczeniowego i okresu wypowiedzenia. Jeżeli dla umowy na czas nieokreślony suma wynagrodzeń pewnych uwzględniających również okres wypowiedzenia, przekroczy limit 15.000 zł, od pierwszej płatności powinny być one rozliczane bezgotówkowo. Wynika z tego, że płatności w związku z ta transakcją powinny być realizowane na rachunki z białej listy.
Nie należy się więc dziwić, że w wielu przypadkach podatnicy mają wątpliwości które płatności muszą być realizowane na rachunki ujawnione na białej liście a które nie. Z ostrożnościowego podejścia podatników wynikają liczne sytuacje konfliktowe z kontrahentami, których rachunki bankowe z różnych przyczyn nie widnieją na białej liście. Podatnicy nie chcąc ryzykować sankcji w sytuacji niewłaściwego zinterpretowania stanu faktycznego nie chcą płacić na rachunki nieujawnione w białej liście, nawet jeśli kwoty są znacznie niższe niż 15.000,00 zł. Z kolei dostawcy czują się w takiej sytuacji poszkodowani, gdyż stoją na swoim stanowisku, że płatność ta powinna być zrealizowana bez ryzyka sankcji.
Uwaga! Pomimo obowiązku, zapłaciłeś swojemu kontrahentowi na rachunek nieujawniony na białej liście. Sprawdź jak uniknąć sankcji.
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614