Przyjmowanie zaliczek w relacjach między podatnikami jest powszechną praktyką również w przypadkach transakcji zagranicznych. Czy otrzymanie zaliczki na poczet wewnątrzunijnej dostawy towarów (WDT) stanowi przychód podatkowy?
W tym przypadku odpowiedź jest dość jednoznaczna. Zaliczka na poczet WDT tak samo jak w przypadku zaliczek krajowych nie stanowi przychodu podatkowego. Nie oznacza to jednak, że podatnik może działać w tej kwestii mechanicznie bez głębszego zastanowienia. W podatkach zwykle pojawia się jakieś „ale”.
Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych.
Przepis ten należy rozważać w kontekście wpłat które nie mają charakteru definitywnego i mogą podlegać zwrotowi jak np. zaliczki. Przepis ten odnosi się zarówno do transakcji krajowych jak i zagranicznych.
Można w tym miejscu przytoczyć fragment interpelacji indywidualnej z dnia 30.06.2023 r. 0111-KDIB2-1.4010.223.2023.4.AR w której czytamy:
„O kwalifikacji otrzymanej kwoty na poczet przyszłych okresów sprawozdawczych decyduje charakter tej zapłaty. Przysporzenie uważane za przychód podatkowy musi mieć charakter definitywny, podczas gdy kwoty niestanowiące na podstawie 12 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy przychodu, nie mają takiego charakteru ze względu na możliwość ich zwrotu przed terminem dostawy towaru czy wykonania usług, na poczet których zostały wpłacone – przy zachowaniu warunków właściwych dla danego rodzaju przedpłaty. Fakt, że dana wpłata stanowi zadatek lub zaliczkę na poczet konkretnej dostawy towaru lub konkretnej usługi, która zostanie wykonana w przyszłości, musi zatem wynikać z postanowień zawartej umowy i powinien znaleźć odzwierciedlenie w treści dokumentacji”
Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że z dokumentów podatnika powinno wynikać, że dana wplata stanowi ową zaliczkę a nie jest wcześniejszą zapłatą za dostarczony w późniejszym okresie towar. Wskazuje również na to inny fragment interpretacji cytowanej powyżej:
„Co do zasady zatem, kwoty otrzymanych zaliczek nie stanowią przychodu dla celów podatku dochodowego. Jeżeli jednak otrzymana zapłata „zaliczka” lub „przedpłata” ma charakter definitywny i ostateczny, tj. z góry następuje zapłata za zakupiony towar lub wykonanie usługi, to zgodnie z powyższym przepisem, zapłata ta, jako związana z uregulowaniem należności przed wysłaniem towaru lub wykonaniem usługi nie może być potraktowana, jako nieuznana za przychody podatkowe wpłata na poczet dostawy towarów czy usług, które dostarczone będą (wykonane) w okresie późniejszym. Otrzymana zapłata (uregulowana należność) niemająca charakteru zaliczki (przedpłaty), podlegającej w późniejszym terminie rozliczeniu lub zwrotowi, stanowi bowiem już w momencie jej otrzymania lub utraty przez nią charakteru zaliczki przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.”
W przypadku gdy otrzymana kwota nie stanowi zaliczki, ale ma charakter definitywny tzn. umowa nie przewiduje możliwości jej zwrotu, to będzie ona stanowiła przychód podatkowy. Jak wskazuje art. 12 ust. 1 ustawy CIT; przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Natomiast art. 12 ust. 3 wskazuje, że datą powstania przychodu jest co do zasady (pomijam wyjątki wskazane w tym przepisie) dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.
Wobec powyższego należy uznać, że w przypadku otrzymania zaliczki na poczet WDT nie mamy do czynienia z powstaniem z tego tytułu przychodu podatkowego. Jeżeli jednak otrzymana kwota ma charakter definitywny/bezzwrotny to wówczas stanowić będzie ona przychód do opodatkowania w dacie jej otrzymania. Analogiczne zasady dotyczą podatku dochodowego od osób fizycznych PIT.
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614