Dbałość o środowisko przejawia się również w dążeniu do zmniejszania zużycia energii w domach jednorodzinnych, przy jednoczesnym zachowaniu a wręcz zwiększeniu komfortu życia. Rodzajem zachęty do zwiększonego inwestowania w rozwiązania termomodernizacyjne jest ulga przewidziana w ustawach podatkowych.
Z dniem 1 stycznia 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. poz. 2246). Wprowadziła ona w podatku dochodowym od osób fizycznych nowe zwolnienie przedmiotowe oraz tzw. ulgę termomodernizacyjną.
Ulga termomodernizacyjna uregulowana została w art. 26h ustawy PIT oraz art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, z tym, że ustawa o ryczałcie odwołuje się bezpośrednio do zapisów ustawy PIT. Należy również wspomnieć o zwolnieniu przedmiotowym uregulowanym w art. 21 ust. 1 pkt 129a.
Ulga termomodernizacyjna ma charakter odliczenia którego dokonuje się od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1 lub art. 30c ust. 2 ustawy PIT oraz od przychodów wymienionych w art. 6 ust. 1, 1a i 1d ustawy o ryczałcie. Oznacza to, że z ulgi mogą skorzystać podatnicy opodatkowujący swoje dochody według skali podatkowej, podatkiem linowym lub opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Zgodnie z art. 26h ust. 1 z ulgi termomodernizacyjnej mogą skorzystać podatnicy będący właścicielami lub współwłaścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Odliczeniu podlegają wydatki poniesione w roku podatkowym na materiały budowlane, urządzenia i usługi, związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w tym budynku, określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 10, które zostanie zakończone w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.
Budynek mieszkalny jednorodzinny – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku [Art. 3 pkt 2a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2019 r. poz. 1186, z późn zm.).
Z ulgi można skorzystać również w sytuacji, gdy w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, np. w związku z ograniczeniami technicznymi brak jest możliwości montażu instalacji (w tym fotowoltaicznej) na tym budynku, instalacja ta zostanie zamontowana na innym budynku, np. garażu, budynku gospodarczym, lecz służy budynkowi mieszkalnemu.
Z ulgi termomodernizacyjnej nie można korzystać w przypadku budynku będącego w budowie. Odliczenie dotyczy wyłącznie budynków już wybudowanych.
Zgodnie z definicją zawarta w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz.U. z 2018 r. poz. 966, późn. zm.), przedsięwzięcie termomodernizacyjne to takie przedsięwzięcie, którego przedmiotem jest:
- a) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych,
- b) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki mieszkalne, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków,
- c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków mieszkalnych,
- d) całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji.
Wydatki podlegające odliczeniu zostały określone w załączniku do rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz.U.2018.2489 z dnia 2018.12.29).
- Materiały budowlane i urządzenia:
1) materiały budowlane wykorzystywane do docieplenia przegród budowlanych, płyt balkonowych oraz fundamentów wchodzące w skład systemów dociepleń lub wykorzystywane do zabezpieczenia przed zawilgoceniem;
2) węzeł cieplny wraz z programatorem temperatury;
3) kocioł gazowy kondensacyjny wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin;
4) kocioł olejowy kondensacyjny wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin;
5) zbiornik na gaz lub zbiornik na olej;
6) kocioł na paliwo stałe spełniający co najmniej wymagania określone w rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwa stałe (Dz. Urz. UE L 193 z 21.07.2015, s. 100);
7) przyłącze do sieci ciepłowniczej lub gazowej;
8) materiały budowlane wchodzące w skład instalacji ogrzewczej;
9) materiały budowlane wchodzące w skład instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej;
10) materiały budowlane wchodzące w skład systemu ogrzewania elektrycznego;
11) pompa ciepła wraz z osprzętem;
12) kolektor słoneczny wraz z osprzętem;
13) ogniwo fotowoltaiczne wraz z osprzętem;
14) stolarka okienna i drzwiowa, w tym okna, okna połaciowe wraz z systemami montażowymi, drzwi balkonowe, bramy garażowe, powierzchnie przezroczyste nieotwieralne;
15) materiały budowlane składające się na system wentylacji mechanicznej wraz z odzyskiem ciepła lub odzyskiem ciepła i chłodu.
- Usługi:
1) wykonanie audytu energetycznego budynku przed realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego;
2) wykonanie analizy termograficznej budynku;
3) wykonanie dokumentacji projektowej związanej z pracami termomodernizacyjnymi;
4) wykonanie ekspertyzy ornitologicznej i chiropterologicznej;
5) docieplenie przegród budowlanych lub płyt balkonowych lub fundamentów;
6) wymiana stolarki zewnętrznej np.: okien, okien połaciowych, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych, bram garażowych, powierzchni przezroczystych nieotwieralnych;
7) wymiana elementów istniejącej instalacji ogrzewczej lub instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej lub wykonanie nowej instalacji wewnętrznej ogrzewania lub instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej;
8) montaż kotła gazowego kondensacyjnego;
9) montaż kotła olejowego kondensacyjnego;
10) montaż pompy ciepła;
11) montaż kolektora słonecznego;
12) montaż systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła z powietrza wywiewanego;
13) montaż instalacji fotowoltaicznej;
14) uruchomienie i regulacja źródła ciepła oraz analiza spalin;
15) regulacja i równoważenie hydrauliczne instalacji;
16) demontaż źródła ciepła na paliwo stałe.
Przedsięwzięcie termomodernizacyjne musi zostać zakończone w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. W przeciwnym wypadku podatnik będzie obowiązany zwrócić ulgę poprzez doliczenie kwot poprzednio odliczonych do dochodu za rok podatkowy, w którym upłynął termin na zakończenie przedsięwzięcia.
Art. 26h ust. 2 ustawy PIT określa limit odliczenia który wynosi 53.000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem. Oznacz to, że limit nie dotyczy inwestycji ale podatnika, bez względu na ilość przedsięwzięć termomodernizacyjnych.
Co ważne, wysokość wydatków zgodnie z art. 26h ust. 3 ustawy PIT ustala się na podstawie faktur wystawionych przez podatnika podatku od towarów i usług niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku. Jeżeli poniesione wydatki były opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę wydatku uważa się wydatek wraz z podatkiem od towarów i usług, o ile podatek ten nie został odliczony na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 26h ust. 5 odliczeniu nie podlegają wydatki w części, w jakiej zostały:
1) sfinansowane (dofinansowane) ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie;
2) zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej.
Podatnik, który po roku, w którym dokonał odliczeń, otrzymał zwrot odliczonych wydatków na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jest obowiązany doliczyć odpowiednio kwoty poprzednio odliczone do dochodu za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, co wynika z art. 26h ust. 9 ustawy PIT.
Zgodnie z art. 26h ust. 6 i 7, odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki. Jeśli roczny dochód nie pozwala na odliczenie całości poniesionych wydatków, podlegają one odliczeniu w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.
Przedsięwzięcie rozpoczęte przed 1 stycznia 2019?
Podatnicy mogą skorzystać z ulgi również w przypadku przedsięwzięcia termomodernizacyjnego rozpoczętego przed 1 stycznia 2019 roku, ale zakończonego po 31 grudnia 2018 r, jednak nie później niż w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Wówczas odliczeniu podlegają wydatki poniesione na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia, w którym upływa okres 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614