Zmiany w zakresie ustalania wysokości składki zdrowotnej przedsiębiorców, wprowadzone od stycznia 2022 r. budzą ciągle wiele kontrowersji. Jednym z problemów jest sprzedaż środka trwałego który może generować ujemną podstawę obliczenia składki zdrowotnej.
Polski ład z pewnością na długie lata zostanie z nami jako synonim wielkiego bałaganu i pośpiesznego łatania dziur. Jedna z takich łat była ustawa z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2022r. poz. 807). W art. 35 tej ustawy naprawiono problem związany ze sprzedażą środków trwałych całkowicie lub częściowo zamortyzowanych w okresie do końca 2022r. Pierwotne przepisy były tak skonstruowane, że powstawała duża rozbieżność między podstawą naliczenia składki zdrowotnej a dochodem/stratą ze zbycia składnika majątku. Sprzedając środek trwały który był całkowicie zamortyzowany przed styczniem 2022r. podstawę składki zdrowotnej stanowiłby przychód ze sprzedaży, pomimo tego, że najczęściej cena sprzedaży jest znacząco niższa od ceny zakupu. W takiej sytuacji dochód stanowiący wartość wyjściową do ustalenia podstawy składki zdrowotnej był całkowicie oderwany od realnego dochodu przedsiębiorcy.
Art. 35 ustawy nowelizującej odnosi się do sposobu ustalenia dochodu ze zbycia środka trwałego (art. 24 ust. 2 zdanie drugie, ustawy PIT) w ten sposób, że dochód ten na potrzeby składki zdrowotnej. nie będzie powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1 stycznia 2022 r.
Aby łatwiej zobrazować tę kwestię należy posłużyć się przykładem. Podatnik sprzedaje środek trwały:
Przychód ze sprzedaży 20.000,00 zł
Koszt zakupu (wartość początkowa) 40.000,00 zł
Odpisy amortyzacyjne dokonane od 1 stycznia 2022 r. 2.000,00 zł
Odpisy amortyzacyjne dokonane przed 1 stycznia 2022 r. 30.000,00 zł
Dochód podatkowy ustalony zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy PIT: 20.000,00 zł – 40.000,00 zł + 32.000,00 zł = 12.000,00 zł
Podstawa składki zdrowotnej przed nowelizacją: 20.000,00 zł -40.000,00 zł +32.000,00 zł = 12.000,00 zł
Podstawa składki zdrowotnej po nowelizacji: 20.000,00 zł – 40.000,00 zł + 2.000,00 zł = -18.000,00 zł
Analizując powyższy przykład w części dotyczącej przepisów znowelizowanych, dochodzimy do wniosku, że sprzedaż środka trwałego od którego dokonywane były odpisy amortyzacyjne przed styczniem 2022r. może wygenerować stratę. W związku z tym pojawia się wątpliwość, czy tak wygenerowana strata na transakcji sprzedaży środka trwałego obniża dochód uzyskany z podstawowej działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy w tym zakresie uzyskiwali sprzeczne informacje. Zakład ubezpieczeń społecznych oddział w Lublinie wydał interpretacje indywidualną DI/200000/43/882/2022 w której można doszukać się tezy, że strata wygenerowana na transakcji zbycia środka trwałego powinna być pominięta przy obliczaniu podstawy składki zdrowotnej, chociaż stwierdzenie to nie zostało wprost wyartykułowane. W interpretacji możemy m.in. przeczytać ” Zakład podziela zatem stanowisko Przedsiębiorcy, że podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie dochód z podstawowej działalności gospodarczej osiągnięty w miesiącu maju 2022 r. Zakład zaznacza również, że wydając niniejszą interpretację przedstawił zasady ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikające z przepisów prawa, nie analizował natomiast kwot przedstawionych przez Przedsiębiorcę będących odzwierciedleniem jego sytuacji finansowej jako Przedsiębiorcy, bowiem Zakład wydając interpretację nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa.”
Przedsiębiorcy oczekują, że przepisy będą jasne i nie budzące wątpliwości. To jednak ciągle pozostaje w sferze oczekiwać, a rzeczywistość jest zgoła odmienna. Dopóki ZUS nie ustosunkuje się do tego w sposób jasny i precyzyjny, pozostaje jedynie składać wniosek w o wydanie interpretacji indywidualnej do ZUS.
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614