Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z dnia 12 maja 2017 rozszerza art. 108 ustawy o podatku od towarów i usług o mechanizm podzielonej płatności. Odnosząc się do uzasadnienia projektu ustawy „celem proponowanego rozwiązania jest zapewnienie większej stabilności wpływów z tytułu podatku od towarów i usług, jak również zapobieganie unikaniu płacenia podatku od towarów i usług.” Jak w praktyce będą wyglądać proponowane zmiany jeśli projekt zostanie przyjęty przez sejm? Jak wprowadzenie takiego rozwiązania wpłynie na podatnika? O tym w dalszej części artykułu.
Zacznijmy od wyjaśnienia czym właściwie jest split payment czyli tzw. mechanizm podzielonej płatności. Mówiąc najprościej jest to mechanizm, którego zastosowanie powoduje podzielnie kwoty brutto do zapłaty dla kontrahenta na dwie odrębne płatności. Kwota netto trafia na rachunek bieżący dostawcy, natomiast kwota podatku na jego wyodrębniony rachunek bankowy tzw. rachunek VAT. Należy tu podkreślić, że środki zgromadzone na rachunku VAT należą do podatnika, ale posiada on ograniczone możliwości dysponowania nimi. Zastosowanie tego mechanizmu co do zasady ma uniemożliwić dostawcy wyłudzenie podatku. Minusem tego rozwiązania jest możliwość wykorzystania go wyłącznie w przypadku płatności, dokonywanych za pomocą elektronicznych środków płatności.
Jak split payment ma wyglądać w praktyce?
Zgodnie z projektem ustawy zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności ma być dobrowolne dla nabywcy towarów i usług. Split payment będzie mieć zastosowanie tylko do transakcji B2B. Rachunek VAT będzie automatycznie zakładany przez banki lub SKOKi dla każdego podatnika podatku od towarów i usług (bez konieczności zawierania odrębnej umowy). Prowadzenie rachunku VAT ma być bezpłatne. Jeśli nabywca zdecyduje się na zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności będzie mógł dokonać jednej płatności na rzecz dostawcy towarów czy usług przy użyciu tzw. dedykowanego komunikatu przelewu, w którym będzie wskazywał:
- numer faktury lub faktury korygującej,
- numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest identyfikowany na potrzeby podatku,
- kwotę wartości netto,
- kwotę podatku.
W przypadku gdy płatność zostanie dokonana przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu na rzecz podatnika innego niż dostawca towarów lub usługodawca, podatnik, na rzecz którego dokonano tej płatności, odpowiada solidarnie wraz z dostawcą tych towarów lub usługodawcą za niezapłacony przez dostawcę towarów lub usługodawcę podatek wynikający z tej dostawy towarów lub świadczenia usług.
Właścicielem środków zgromadzonych na rachunku VAT będzie podatnik. Jednak środki znajdujące się na tym rachunku będą mogły być wykorzystane wyłącznie do płatności na inny rachunek VAT lub opłacenia własnych zobowiązań podatkowych z tytułu VAT do urzędu skarbowego. Projekt ustawy przewiduje jednakże prawo podatnika do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na jego rachunku VAT, na rachunek bankowy prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Wniosek o wyrażenie zgody na inne przeznaczenie środków zgromadzonych na rachunku VAT, trzeba będzie złożyć w formie pisemnej do naczelnika urzędu skarbowego. Na odpowiedź naczelnik będzie miał 90 dni od dnia otrzymania wniosku.
W przypadku gdy podatnik zostanie wykreślony z rejestru VAT środki pozostałe na rachunku VAT zostaną zaliczone w pierwszej kolejności na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę. Pozostała część będzie zwrócona na wskazany przez podatnika rachunek bankowy pod warunkiem, że nie toczy się względem niego postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa lub kontrola celno-skarbowa. Natomiast jeśli podatnik zostanie wykreślony na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (gdy na skutek przeprowadzonych czynności stwierdzono, że podatnik nie istnieje), wówczas środki znajdujące się na rachunku VAT podlegają w całości przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa.
Split payment czy to się opłaca?
Projekt ustawy przewiduje szereg korzyści dla podatników, którzy dobrowolnie zdecydują się na zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności. Należą do nich:
- brak zastosowania regulacji związanych ze stosowaniem sankcji, określonych w art. 112b i art. 112c ustawy o podatku od towarów i usług;
- brak zastosowania przepisu art. 56b Ordynacji podatkowej (który ustanawia podwyższoną stawkę odsetek za zwłokę w odniesieniu do zaległości w podatku od towarów i usług) do zaległości w podatku powstałej za okres, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której 95% wynika z faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności;
- brak zastosowania przepisów o odpowiedzialności solidarnej zawartych w dziale Xa ustawy o podatku od towarów i usług (przewidzianej dla nabywców m.in. wyrobów stalowych, paliw, niektórych metali szlachetnych i wyrobów elektronicznych);
- obniżenie wysokości kwoty podatku do zapłaty, w przypadku uregulowania podatku z rachunku VAT przed ustawowym terminem zapłaty (wyliczenie kwoty obniżki, będzie dokonane wg ustalonego wzoru uwzgledniającego m.in. kwotę zobowiązania i stopę referencyjną NBP);
- możliwość uzyskania zwrotu podatku od towarów i usług na rachunek VAT w terminie 25 dni od dnia złożenia rozliczenia, bez spełnienia dodatkowych warunków.
Mechanizm podzielonej płatności jest jednym z rozwiązań, rekomendowanych przez Komisję Europejską jako metoda poprawy oraz uproszczenia poboru podatku VAT. Jest to kolejne narzędzie uszczelnienia podatku od towarów i usług, które ma poprawić kondycję finansów publicznych. Implementacja modelu podzielonej płatności oraz jego późniejsza obsługa to niewątpliwie procesy kosztowne. Niemniej jednak, wdrożenie tego rozwiązania może przyczynić się do uzyskania ogromnych korzyści z punktu widzenia budżetu państwa, wynikających ze zmniejszenia luki podatkowej w VAT. Czy dla podatników split payment przyniesie więcej korzyści niż strat – czas pokaże.
Autor: Magda Repeć
Ekspert ds. księgowości
e-mail: m.repec@kancelariamr.pl
tel: 508 750 326