Przedsiębiorcy od dłuższego czasu mają świadomość, że jedyną stałą w podatkach jest ich permanentna zmiana. Nieustanne zmiany mają na celu uszczelnianie systemu, zwiększanie ściągalności podatków a czasami nawet ich upraszczanie. Zwykle jednak jest tak, żeby coś uprościć to najpierw trzeba utrudnić.
Każda zmiana, nawet jeśli ma dążyć do uproszczenia, początkowo wprowadzają zamęt, konieczność dostosowywania systemów księgowych, szkolenia osób odpowiedzianych za rozliczenia, a ostatecznie życie ma toczyć się dalej.
Unijny system rozliczania wewnątrzwspólnotowych dostaw i nabyć towarów miał być co do zasady tylko na chwilę. Wprowadzony system działa od stycznia 1993 mimo że miał być po 4 latach całkowicie zmieniony. Więcej o historii podatku VAT tutaj.
Prawdopodobnie w 2022 roku doczekamy się szerokiej zmiany zasad dotyczących WDT i WNT. Komisja Europejska w komunikacie z 7 kwietnia 2016 roku przedstawiła wniosek określający elementy ostatecznego systemu VAT dla transgranicznej wymiany handlowej między przedsiębiorstwami (B2B) z różnych państw członkowskich, który będzie opierał się na zasadzie opodatkowania transgranicznych dostaw towarów w państwie członkowskim przeznaczenia. Następnie Rada w konkluzjach z dnia 8 listopada 2016 r. wezwała Komisję do dokonania pewnych ulepszeń unijnych przepisów w zakresie VAT dotyczących transakcji transgranicznych w odniesieniu do roli numeru identyfikacyjnego VAT w kontekście zwolnienia dostaw wewnątrzwspólnotowych, procedur magazynu typu call-off stock, transakcji łańcuchowych oraz dowodu transportu do celów zwolnienia transakcji wewnątrzwspólnotowych. Uznano za oczywiste, że zmiany dążące do osiągnięcia ostatecznego systemu potrwają klika lat, to wprowadzenie pewnych zmian wcześniej będzie odpowiednie. W związku z tym w dyrektywie 2006/112/WE wprowadza się m.in. zmiany w zakresie wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów. Zmiany przyjęło się określać jako quick fixes lub szybkie naprawy.
Dyrektywa Rady (UE) 2018/1910 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi wprowadza w art. 138 dyrektywy 2006/112/WE zmiany. Numer identyfikacji podatkowej na potrzeby transakcji wewnątrzunijnych stanie się przesłanką materialną dla zastosowania 0% stawki VAT. Ponadto dodaje się ust. 1a który uniemożliwia zastosowanie stawki 0% w przypadku niedopełnienia przez podatnika obowiązku składania informacji podsumowującej (art. 262 i 263) lub jeżeli złożona przez niego informacja podsumowująca nie zawiera prawidłowych informacji dotyczących tej dostawy zgodnie z wymogami art. 264. Swoistym wentylem bezpieczeństwa jest dalsza część przepisu, która brzmi „[… ]chyba że dostawca może należycie, w sposób odpowiadający właściwym organom, uzasadnić swoje uchybienie”. Zatem warunki które dotychczas miały charakter formalny nabrały waloru materialnego, których niespełnienie nie daje prawa do zastosowania stawki 0%. Podatnik dokonujący WDT musi zatem zweryfikować swojego kontrahenta w bazie VIES oraz złożyć poprawną informacje podsumowującą.
Zmiany dyrektywy wymagają implementacji do polskiej ustawy VAT.
Rozporządzenie Wykonawcze Rady (UE) 2018/1912 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi wprowadza kolejne zmiany w zakresie WDT. Zmienione rozporządzenie 282/2011 stosowane jest bezpośrednio we wszystkich krajach UE i nie musi być implementowane.
Podatnik dokonujący WDT będzie zobowiązany posiadać dwa niesprzeczne ze sobą dowody potwierdzające wywóz towarów do innego kraju UE. Unijny prawodawca wskazał o jakie dowody chodzi i wskazał je w ramach dwóch grup.
1. podpisany list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów;
2.
– polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do wysyłki lub transportu towarów lub dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wysyłkę lub transport towarów;
– dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej, na przykład notariusza, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia;
– poświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia, potwierdzające składowanie towarów w tym państwie członkowskim.
Aby skorzystać ze stawki 0% należy posiadać minimum dwa niewykluczające się wzajemnie dowody z pierwszej grupy, które zostały wydane przez dwa różne podmioty pozostające niezależne od siebie, albo wybrany dowód z pierwszej grupy wraz z jednym z dowodów z drugiej grupy. Przy czym dowody te nie mogą być ze sobą̨ w sprzeczności i muszą potwierdzać wysyłkę̨ lub transport. Tak samo jak w pierwszym przypadku, dowody muszą być wydane przez dwie różne strony całkowicie niezależne od siebie.
Dodatkowo jeśli towar będzie transportowany przez jego nabywcę lub osobę trzecią działająca na jego rzecz, oprócz dokumentów wymienionych powyżej, musi posiadać pisemne oświadczenie nabywcy potwierdzające, że towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub przez osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy, oraz wskazującego państwo członkowskie przeznaczenia towarów. Oświadczenie to określa:
- datę wystawienia;
- nazwę lub imię i nazwisko oraz adres nabywcy;
- ilość i rodzaj towarów;
- datę i miejsce przybycia towarów;
- w przypadku dostawy środków transportu, numer identyfikacyjny środków transportu; oraz identyfikację osoby przyjmującej towary na rzecz nabywcy.
Nabywca dostarcza sprzedawcy pisemne oświadczenie, do dziesiątego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła dostawa.
Podatnicy mają jeszcze trochę czasu na przegląd stosowanych przez nich procedur i posiadanych dokumentów dokumentujących aktualnie dokonywane WDT oraz dostosowanie tych procedur do nowych zasad które będą obowiązywać od stycznia 2020r.
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614