Odszkodowanie wypłacone z OC w przypadku samochodu osobowego wykorzystywanego w sposób mieszany jest w całości przychodem opodatkowanym.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, w art. 23 ust. 1 pkt 46a ogranicza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu kosztów używania samochodu osobowego na potrzeby działalności gospodarczej, jeżeli wykorzystywany jest w sposób mieszany tzn. również w celach niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika. Ograniczenie to dotyczy również kosztów naprawy samochodu po wypadku. W związku z tym, cześć podatników powzięła wątpliwość, czy uzyskane odszkodowanie stanowi przychód podatkowy w wysokości 100% czy 75%. Wątpliwość ta wynika z analizy art. 14 ust. 3 pkt 3a który mówi, że do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Skoro zatem podatnik nie miał prawa do rozpoznania 100% kosztów a jedynie 75%, to przychód podatkowy również ograniczałby się do 75% otrzymanej kwoty. Należy jednak zaznaczyć, że jest to podejście błędne, choć pozornie wydaje się być w pełni zasadne.
Wypłacone odszkodowanie nie jest zwrotem poniesionych wydatków a jedynie odpowiada wysokości tych wydatków. Odszkodowanie jest świadczeniem z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia. Nie można więc w takim wypadku stosować art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy PIT czy analogicznego art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy CIT. Bez znaczenia ma również fakt, czy odszkodowanie zostało wypłacone ubezpieczonemu czy bezpośrednio do warsztatu samochodowego.
Sądy administracyjne potwierdzają taki sposób kwalifikacji przychodów z tytułu wypłaconego odszkodowania. Przykładowo w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 31 sierpnia 2016 r. I SA/Go 199/16 czytamy: „Zdaniem Sądu odszkodowanie nie będzie dotyczyć zwrotu wydatków, tylko jego wysokość będzie ustalona z uwzględnieniem wysokości wydatków jakie Skarżąca poniesie na odtworzenie. Odszkodowanie ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia z którego szkoda wynika (w niniejszej sprawie – pożaru). Odszkodowanie zatem nie jest zwrotem poniesionego wcześniej wydatku, a wypłatą odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia. Sposób zwrotu jak i sposób ustalenia wysokości tego odszkodowania – nie zmienia jego charakteru, nadal będzie to odszkodowanie. Strona z instytucją ubezpieczeniową ustala odszkodowanie w wysokości odpowiadającej utraconej części majątku – a wartość ta odpowiadać będzie wysokości wydatków na odtworzenie części zniszczonego budynku i jego wyposażenia. Jest to jednak sposób ustalenia wysokości odszkodowania, a nie zwrot podatnikowi w jakiejkolwiek formie wartości środków trwałych (o jakim mowa w art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o CIT). Odszkodowanie tak ustalone nadal będzie miało na celu wyrównanie uszczerbku na majątku, który powstał w wyniku zdarzenia z którego szkoda wynikła, a nie stanowi zwrotu wydatków na nabycie środków trwałych.”
Podsumowując, odszkodowanie z polisy ubezpieczeniowej nie stanowi zwrotu poniesionych wydatków na naprawienie szkody i stanowi przychód podatkowy w pełnej wysokości, bez możliwości zastosowania ograniczenia wynikającego z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy PIT czy analogicznego art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy CIT.
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614