Od 2020 r. podatnicy podatku CIT mają możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu teoretycznych odsetek od kapitału własnego. Nie dotyczy to jednak całych kapitałów własnych, a jedynie dopłat do kapitału lub zakumulowanego w spółce zysku, który powiększy kapitał zapasowy lub kapitał rezerwowy. Podatnik ma prawo do naliczenia teoretycznych odsetek w roku zdarzenia (tj. podwyższenia kapitału) oraz w dwóch kolejnych latach, nie zyskuje więc prawa do bezterminowego pomniejszania podstawy opodatkowania. Dodatkowo ustawodawca nałożył limit nominalny maksymalnej wysokości rocznych teoretycznych odsetek – podatnik ma prawo z tego tytułu obniżyć podstawę opodatkowania o kwotę nie wyższą niż 250.000,00 PLN.
Aby podatnik miał prawo skorzystać z nowego przepisu, wniesione dopłaty lub zakumulowany zysk (od których nalicza się hipotetyczne odsetki) muszą pozostać w spółce nie krócej niż przez 3 lata od końca roku podatkowego, w którym nastąpiła dopłata lub zatrzymanie zysku w spółce. Jeśli jednak z jakichś przyczyn podmiot będzie zmuszony lub zechce dokonać obniżenia kapitałów własnych w drodze zwrotu wniesionych dopłat czy podziału wcześniej zakumulowanego zysku, to spółka musi rozpoznać przychód w wysokości wcześniej wyliczonych i rozpoznanych kosztów z tytułu teoretycznych odsetek. Według analogicznej zasady przychód należy ustalić również w sytuacji łączenia, podziału lub przekształcenia w spółkę niebędącą osobą prawną.
O możliwości powiększenia kosztów podatkowych o teoretyczne odsetki decyduje także przeznaczenia zwiększonego kapitału własnego. Jeśli zakumulowany zysk lub dopłata zostaną wykorzystane na pokrycie straty, to podatnik nie ma prawa naliczenia teoretycznych odsetek.
Teoretyczne odsetki są wyliczane według wzoru:
(Rreferencyjna NBP + 1 p.p.) x E
gdzie:
Rreferencyjna NBP – stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego na ostatni dzień roku poprzedzającego wniesienie dopłaty / akumulację zysku
E – kwota dopłaty / akumulacji zysku
Stopa referencyjna NBP na dzień 31 grudnia 2019 r. wynosiła 1,5 p.p. (poziom niezmieniony od 5 marca 2015 r.). Aktualne oraz historyczne wartości stopy referencyjnej można sprawdzić na stronie NBP: http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/dzienne/stopy.htm
Opisywane zmiany w zakresie określenia kosztów kapitału szczegółowo reguluje art. 15cb Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych:
- W spółce za koszt uzyskania przychodów uznaje się również kwotę odpowiadającą iloczynowi stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego obowiązującej w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok podatkowy powiększonej o 1 punkt procentowy oraz kwoty:
1) dopłaty wniesionej do spółki w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach lub
2) zysku przekazanego na kapitał rezerwowy lub zapasowy spółki.
- Koszt, o którym mowa w ust. 1, przysługuje w roku wniesienia dopłaty lub podwyższenia kapitału rezerwowego lub zapasowego oraz w kolejnych dwóch bezpośrednio po sobie następujących latach podatkowych.
- Łączna kwota kosztów uzyskania przychodów odliczona w roku podatkowym z tytułów wymienionych w ust. 1 nie może przekroczyć kwoty 250 000 zł.
- Przepisu ust. 1 nie stosuje się do dopłat i zysków przeznaczonych na pokrycie straty bilansowej.
- Przepis ust. 1 stosuje się, jeżeli zwrot dopłaty lub podział i wypłata zysku nastąpi nie wcześniej niż po upływie 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym ta dopłata została wniesiona do spółki albo została podjęta uchwała o zatrzymaniu zysku w spółce.
- Za rok podatkowy, w którym dopłata została wniesiona do spółki, uznaje się rok, w którym dopłata wpłynęła na rachunek płatniczy spółki.
- Jeżeli dopłata, o której mowa w ust. 1, zostanie zwrócona przed upływem terminu wskazanego w ust. 5, w roku podatkowym, w którym dokonano zwrotu, przychodem jest wartość odpowiadająca odliczonym, zgodnie z ust. 1, kosztom uzyskania przychodów.
- Przepis ust. 7 stosuje się odpowiednio do przychodów spółki proporcjonalnie odpowiadających tej części kosztów uzyskania przychodów, która odpowiada zwróconej kwocie dopłaty – w przypadku zwrotu części dopłaty, o której mowa w ust. 1.
- W przypadku gdy spółka, o której mowa w ust. 1, zostanie przejęta w wyniku łączenia albo podziału albo przekształcona w spółkę niebędącą osobą prawną przed upływem terminu, o którym mowa w ust. 5, na dzień poprzedzający dzień przejęcia albo przekształcenia ustala się przychód w wysokości odpowiadającej odliczonym, zgodnie z ust. 1, kosztom uzyskania przychodów.
Autor: dr Agnieszka Wójcik
Ekspert ds. controllingu i finansów
e-mail: a.wojcik[at]exorgroup.pl
tel: 504 724 416