Exor Group

Opublikowano 08-05-2020 w Business, Controlling i finanse,

Kryzysowy słownik – prekariat i uberyzacja

Mianem uberyzacji określa zjawisko z obszaru tzw. ekonomii współdzielenia. Zjawisko to polega na wykorzystaniu nowoczesnych technologii do użytkowania zasobów, które nie stanowią naszej własności.

Wykorzystuje się tu model biznesowy polegający na tym, że istnieje platforma internetowa / aplikacja, która pozwala na sparowanie podmiotów / osób posiadających pewien zasób z podmiotami / osobami, które chcą korzystać z tego zasobu, jednak nie chcą nabywać tego zasobu na własność. Definicja ta odwołuje się do sposobu funkcjonowania Ubera: osoby chcące skorzystać z transportu zamawiają ten transport, korzystając z bezpłatnej aplikacji, a usługę transportu dostarcza kierowca świadczący swoje usługi za pomocą aplikacji. Przykłady uberyzacji można też znaleźć na rynku pracy – na tej samej zasadzie odbywa się korzystanie z usług freelancerów (samozatrudnionych). W obydwu przypadkach nabywca czasowo korzysta z czegoś, co nie stanowi jego własnego zasobu (samochód, pracownik etatowy).

                Co leży u podstaw uberyzacji? Wskazuje się tu wiele elementów, jednak przede wszystkim jest to oszczędność: nie musimy kupować roweru, jeśli chcemy korzystać z niego 2-3 razy w roku, możemy go po prostu wypożyczyć. Kiedy warto dopiero kupić ten nasz przykładowy rower? Wtedy gdy korzystamy z niego na tyle często, że opłaty za wypożyczenie stają się wyższe niż cena zakupu. Oczywiście wypożyczony rower pewnie będzie gorszej jakości niż ten, który wybralibyśmy sami, jednak w uberyzacji chodzi o oszczędność.

Wskazuje się często, że uberyzacji sprzyja występowanie prekariatu. Słowo prekariat to połączenie angielskiego słowa precarious (niepewny) oraz proletariat (proletariat). Terminem tym określa się pracowników bez stałych umów, świadczących usługi czynnika pracy na bazie umów cywilno-prawnych, nazywanych często śmieciówkami. Termin ten odnosi się też do osób na stażach (niekiedy mówi się o wiecznych stażystach) oraz freelancerów. W ramach prekariatu wyróżnia się najczęściej następujące grupy:

  • Osoby pochodzące z biedniejszych rodzin lub małych miejscowości, które to osoby mają utrudniony dostęp do zdobycia dobrego wykształcenia,
  • Osoby, które straciły pracę ze względu na procesy restrukturyzacyjne lub swój wiek,
  • Młode osoby, które jeszcze nie wyrobiły sobie pozycji na rynku pracy i są zmuszone do pracy na tzw. śmieciówkach i stażach, bo nie posiadają kompetencji cennych dla pracodawcy (np. doświadczenia),
  • Freelencerzy zarabiający na dorywczych zleceniach,
  • Osoby z utrudnionym dostępem do rynku pracy ze względu na m. in. uprzedzenia, np. imigranci, osoby niepełnosprawne, osoby z wyrokami.

Wszystkie te osoby łączy czynnik niepewności zatrudnienia oraz niepewności dochodów, a więc są one zmuszone czynnikami ekonomicznymi do konsumpcji w ramach ekonomii współdzielenia.

Autor: dr Agnieszka Wójcik
Ekspert ds. controllingu i finansów
e-mail: a.wojcik[at]exorgroup.pl
tel: 504 724 416