W dniu 05 grudnia 2016 r. została ogłoszona ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników (Dz. U. poz. 1961), która wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2017 r. Tym samym zmienią się zasady prowadzenia tzw. sprzedaży bezpośredniej przez rolników.
Przede wszystkim zmiana rozszerza zakres właściwości organów poprzez wskazanie, iż właściwość organów w zakresie higieny i kontroli produktów pochodzenia zwierzęcego, a także żywności zawierającej jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego, znajdującej się w rolniczym handlu detalicznym, jest określona w przepisach w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004, 853/2004 i 854/2004.
Ustawa wprowadza nowe pojęcie „rolniczego handlu detalicznego” definiując je, jako handel detaliczny w rozumieniu art. 3 ust. 7 rozporządzenia nr 178/2002 (obsługa i/lub przetwarzanie żywności i jej przechowywanie w punkcie sprzedaży lub w punkcie dostaw dla konsumenta finalnego; określenie to obejmuje terminale dystrybucyjne, działalność cateringową, stołówki zakładowe, catering instytucjonalny, restauracje i podobne działania związane z usługami żywnościowymi, sklepy, centra dystrybucji w supermarketach i hurtowniach), polegający na zbywaniu konsumentowi finalnemu, o którym mowa w art. 3 ust. 18 rozporządzenia nr 178/2002 (ostateczny konsument środka spożywczego, który nie wykorzystuje żywności w ramach działalności przedsiębiorstwa spożywczego), żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym. Rolnicy, chcący sprzedawać produkty pochodzenia zwierzęcego lub roślinno-zwierzęcego, będą mieć obowiązek zgłoszenia się do Powiatowego Lekarza Weterynarii. Z kolei ci Rolnicy, którzy będą chcieli sprzedawać produkty tylko pochodzenia roślinnego – będą zobowiązani do zgłoszenia sprzedaży do Sanepidu.
Produkcja i zbywanie żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego mają być dokonywane w ilościach dostosowanych do potrzeb konsumentów oraz mają nie zagrażać bezpieczeństwu żywności i ochronie zdrowia publicznego. Warunkiem takiej działalności będzie prowadzenie dokumentacji umożliwiającej określenie ilości zbywanej żywności. Co do zasady rolniczy handel detaliczny nie może odbywać się
z udziałem pośrednika.
Ponadto od 01 stycznia 2017 r. przetwarzanie produktów roślinnych i zwierzęcych a następnie ich sprzedaż nie będzie mogła odbywać się przy zatrudnieniu osób na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze, z wyłączeniem uboju zwierząt rzeźnych i obróbki poubojowej tych zwierząt, w tym również rozbioru, podziału i klasyfikacji mięsa, przemiału zbóż, wytłoczenia oleju lub soku oraz sprzedaży podczas wystaw, festynów, targów przez rolnika prowadzącego działalność w ramach rolniczego handlu detalicznego. Sprzedaż będzie mogła się odbywać wyłącznie w miejscach w których produkty te zostały wytworzone, lub przeznaczonych do prowadzenia handlu.
W dalszym ciągu jest utrzymany zostanie obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży. Nowością jest, że aby móc skorzystać
z przepisów dotyczących sprzedaży bezpośredniej, ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu musi stanowić co najmniej 50% tego produktu, z wyłączeniem wody.
Przy tym ustawodawca wskazał, że za produkt roślinny pochodzący z własnej uprawy uważa się również mąkę, kaszę, płatki, otręby, oleje i soki wytworzone z surowców pochodzących z własnej uprawy.
Rolnicy prowadzący działalność według omawianych przepisów będą zobowiązani prowadzić odrębnie za każdy rok podatkowy ewidencję sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych zawierającą co najmniej: numer kolejnego wpisu, datę uzyskania przychodu, kwotę przychodu, przychód narastająco od początku roku oraz ilość i rodzaj przetworzonych produktów. Dzienne przychody są będą ewidencjonowane w dniu sprzedaży.
W ramach rolniczego handlu detalicznego dopuszczono sprzedaż na rzecz osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub na rzecz osób fizycznych na potrzeby prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej, do wysokości ilości żywności określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 44a ust. 3 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności
i żywienia. Do dnia napisania niniejszego artykułu, nie został jeszcze przedstawiony projekt rozporządzenia, określającego tę wysokość.
Zmieni się zasada opodatkowania sprzedaży żywności przez rolników. Zwolnieniu przedmiotowemu z rolniczego handlu detalicznego podlegają przychody do kwoty 20.000 zł rocznie, ze sprzedaży produktów nieprzekraczającej ilości, która może być zbywana w ramach rolniczego handlu detalicznego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Istotne jest przy tym, że powyższe zwolnienie będzie mieć charakter pomocy de minimis, co jednocześnie będzie oddziaływać przy ubieganiu się przez rolnika o inną pomoc de minimis.
Zgodnie z nowym art. 21 ust. 15a ustawy od podatku dochodowego od osób fizycznych, od dnia 01 stycznia 2017 r. uzyskany w roku podatkowym przychód powyżej limitów, podatnik może opodatkować ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, tj. 2% stawką podatku zryczałtowanego.
Powyższe przepisy należy ocenić jako jednoznacznie korzystne dla rolników, gdyż umożliwiają im, legalnie zwiększyć swoje dochody poza gospodarstwem rolnym, przy jednoczesnym zwolnieniu przedmiotowym.
Z kolei Skarb Państwa uzyska realne dane o faktycznej sprzedaży, co pozwoli lepiej oszacować dochody dla budżetu Państwa przy jednoczesnym zmniejszeniu szarej strefy, jaką dotychczas był tego typu handel.
Nowe przepisy są także korzystne dla konsumentów, gdyż dają możliwość większego wyboru zdrowej żywności i bezpośredniego nabywania jej w gospodarstwach rolnych, np. podczas majówek czy agroturystycznych wakacji.
Autor: Wojciech NowakowskiEkspert ds. prawnych, asystent księgowy
e-mail: w.nowakowski@kancelariamr.pl
tel: 505 265 617