Trwająca obecnie pandemia korownawirusa sprzyja zaostrzeniu się szeregu innych problemów natury gospodarczej i społecznej. Przypomniała o tym ostatnio ONZ wskazując, że jednym ze skutków pandemii koronawirusa może być pandemia głodu. Przy tej okazji wielu komentatorów posługiwało się podziałem krajów na bogatą Północ i biedne Południe.
Czym jest bogata Północ i biedne Południe? Terminy te stosuje się do opisu dwóch, przeciwstawnych grup państw. Przez państwa bogatej Północy rozumie się państwa uprzemysłowione, zurbanizowane, demokratyczne. Kraje te charakteryzują się dość wysokim PKB per capita. Często też borykają się z problemem starzejących się społeczeństw. Są to generalnie kraje ze względnie stabilną sytuacją polityczną i gospodarczą. Z kolei państwa biednego Południa to kraje o dość niskim PKB per capita, wysokim bezrobociu (w tym wśród ludzi młodych), wysokim długu publicznym. Charakterystyczny jest dla nich problem niepokojów wewnętrznych, a także niekiedy rządów niedemokratycznych. Gospodarki takich krajów są często zacofane.
Podział na Północ i na Południe ma w świetle powyższych kryteriów umowny charakter i zdecydowanie nie jest oparty o kryterium geograficzne. Przykładowo: Australia i Nowa Zelandia są na półkuli południowej, jednak pod względem gospodarczym i społecznym spełniają kryteria krajów tzw. bogatej Północy i są w efekcie do tej bogatej Północy zaliczane. Analogicznie – Kazachstan czy Uzbekistan leżą na półkuli północnej, ale w większości opracowań kraje te jednoznacznie są zaliczane do biednego Południa. I tu dochodzimy do kolejnej kwestii: ustalenie kryterium granicznego umożliwiającego zaliczenie państwa do grupy krajów Południa lub krajów Północy nie ma charakteru obiektywnego. Stąd też pewne, aczkolwiek istotne różnice pojawiają się pomiędzy poszczególnymi opracowania z tego zakresu. Jedne z najczęstszych różnic w tym obszarze dotyczą Republiki Południowej Afryki (która jako jedyne państwo afrykańskie bywa zaliczana do bogatej Północy) i Gujany Francuskiej (która z kolei jako jedyne państwo Ameryki Południowej bywa zaliczana do bogatej Północy).
Autor: dr Agnieszka Wójcik
Ekspert ds. controllingu i finansów
e-mail: a.wojcik[at]exorgroup.pl
tel: 504 724 416