Na stronie Ministerstwa Finansów opublikowano informację o wypracowaniu przez KAS i MF we współpracy ze stroną społeczną, wskazówek które mają pomóc urzędnikom ocenę dochowania należytej staranności w VAT przez przedsiębiorców. Opracowana „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych” została zaprezentowana 25 kwietnia i stanowi zwieńczenie konsultacji trwających od września 2017 roku.
Jak wskazano w dokumencie, metodyka ta ma stanowić narzędzie wykorzystywane przy dokonywaniu oceny ryzyka braku dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych udokumentowanych fakturą z wykazaną kwotą podatku VAT. Jest to element walki z oszustwami związanymi z podatkiem od towarów i usług. W dokumencie stwierdzono, że organy skarbowe i sądy powinny odmówić podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego w sytuacji gdy na podstawie obiektywnych przesłanek zostanie udowodnione, że skorzystanie z tego prawa wiązałoby się z oszustwem lub nadużyciem. Jest to zgodne z dyrektywą 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Konsekwencją powyższego jest odmowa prawa do odliczenia podatku naliczonego w każdym przypadku, gdy sam podatnik popełnia oszustwo lub nadużycie, jak również w sytuacji, gdy podatnik ten wiedział lub powinien był wiedzieć, że przez nabycie towaru uczestniczył w transakcji związanej z oszustwem w zakresie VAT. Jednocześnie stwierdza się, że nie można odmówić podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego jeśli podatnik ten, mimo zachowania należytej staranności, nie mógł wiedzieć, że transakcja ta służy oszustwu lub nadużyciu w zakresie VAT.
Zatem kluczowe jest stwierdzenie, czy podatnik miał prawo wiedzieć, że transakcja w której bierze udział w transakcji związanej z oszustwem lub nadużyciem w zakresie VAT.
W realiach życia gospodarczego oczywistym wydaje się być, że ryzyko jest wyższe w przypadku nowego kontrahenta niż takiego z którym przedsiębiorca posiada już dłuższą historię transakcji handlowych. Dlatego zachowanie należytej staranności będzie różnić się w obu przypadkach. Należy tu również uwzględnić skalę transakcji, gdyż wyłudzenia VAT częściej dotyczą transakcji o dużych wartościach.
Zaprezentowana metodyka wskazuje, że nowy kontrahent to nie tylko ten z którym przedsiębiorca nigdy nie zawierał żadnych transakcji handlowych, ale również taki z którym zawierano takie transakcje ale w odniesieniu do towarów nie związanych z wcześniejszą branżą czy profilem działalności tego podmiotu.
W najbliższym czasie będę starał się przybliżyć tematykę zachowania należytej staranności w VAT.
Autor: Grzegorz Kusyk
Ekspert ds. rachunkowości podatkowej
e-mail: g.kusyk[at]exorgroup.pl
tel: 508 750 614